Jednym ze sposobów zniesienia współwłasności jest przyznanie nieruchomości jednemu współwłaścicielowi. 

Cechy fizyczne nieruchomości mogą być takie, że nieruchomości nie można podzielić.

Może mieć to miejsce zarówno w przypadku nieruchomości zabudowanej jak i niezabudowanej. 

W przypadku niewielkich obszarowo gruntów podział na kilka mniejszych części spowodowałby istotny spadek wartości, a nawet w ogóle uniemożliwiłby korzystanie z nowo powstałych, niewielkich działek gruntu. 

Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego najczęściej określają obszarowe minimum budowlane, czyli minimalną powierzchnię działek przeznaczonych pod budownictwo jednorodzinne lub wielorodzinne.

Rozdrobnienie mogłoby nie tylko wykluczyć działki z rynku nieruchomości, ale także uniemożliwić zaspokojenie nawet własnych potrzeb mieszkaniowych właściciela. 

Współwłaściciele mogą też nie być zainteresowani podziałem, choć cechy fizyczne gruntu pozwalałyby na podział.

Może mieć to miejsce jeśli lokalizacja działki lub przeznaczenie gruntu w katastrze nieruchomości są na tyle nieatrakcyjne, że ewentualna sprzedaż jest mało prawdopodobna.

Rynkowe ceny tego rodzaju działek w okolicy mogą być zbyt niskie a zagospodarowanie działki na własne potrzeby w ogóle nie wchodzi w rachubę.

Powodem może być też niemożność wytyczenia odpowiedniego dostępu do drogi publicznej z każdej z mających powstać nowych działek.

Przy czym chodzi o brak możliwości wytyczenia takiego dostępu do drogi publicznej, aby pozostałe działki nadawały się pod zabudowę. 

Współwłaściciele mogą żądać, aby nieruchomość przyznać tylko jednemu albo kilku z nich.

Powinni oni wtedy wskazać, jaka jest ich zdaniem wartość nieruchomości i zaproponować wielkość, terminy i sposób dokonania spłat na rzecz tych współwłaścicieli, którym nieruchomość nie będzie przyznana .

Ostatecznie, gdy nie będzie możliwe dojście współwłaścicieli do jakiegoś porozumienia, sąd samodzielnie rozstrzygnie, czy i ewentualnie któremu ze współwłaścicieli przyznać nieruchomość w całości. 

Znosząc współwłasność, sąd może ustanowić na rzecz jednego lub kilku ze współwłaścicieli odpowiednią służebność gruntową, na przykład służebność drogi koniecznej. 

Jednak taka praktyka sądowa, choć wyjątkowa, jest niezgodna z przepisami.

Można jedynie ustanowić służebność gruntową, a służebność mieszkania jest służebnością osobistą. 

Dlatego takie działanie sądu, choć wyjątkowe, nie jest prawidłowe i może być zaskarżone w postępowaniu apelacyjnym. 

Podsumowanie.

Przyznanie nieruchomości jednemu ze współwłaścicieli może mieć miejsce w następujących przypadkach:

• nieruchomości nie da się fizycznie podzielić
• współwłaściciele nie chcą fizycznego podziału 
• współwłaściciele żądają przyznania nieruchomości jednemu z nich
• sąd dokonuje takiego podziału według własnej oceny.