NIERUCHOMOŚCI AMBASAD
Status prawny ambasad reguluje Konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych przyjęta w Wiedniu w dniu 18.04.1961r.
Konwencja posługuje się terminem „pomieszczenia misji dyplomatycznej”.
Są to budynki, części budynków i tereny przyległe użytkowane dla celów misji dyplomatycznej, łącznie z rezydencją szefa misji.
Nie ma znaczenia czyją są własnością.
Mogą to być budynki i tereny przyległe z których misje dyplomatyczne korzystają na podstawie umowy najmu, ale mogą to być tereny kupione przez państwo wysyłające.
Nawet jeśli właścicielem nieruchomości zajmowanej na potrzeby misji dyplomatycznej jest państwo wysyłające, to nie jest to terytorium państwa wysyłającego, lecz terytorium państwa przyjmującego.
Pomieszczenia misji są nietykalne, co oznacza, że funkcjonariusze państwa przyjmującego nie mogą do nich wkraczać, chyba że uzyskają na to zgodę szefa misji.
Pomieszczenia misji, ich urządzenia i inne przedmioty które się w nich znajdują oraz środki transportu misji nie podlegają rekwizycji, rewizji, zajęciu lub egzekucji w postępowaniu sądowym, administracyjnym ani nawet na drodze ustawodawczej.
Zatem nieruchomości dyplomatyczne, oprócz nietykalności, korzystają także z immunitetu sądowego i egzekucyjnego.
Tak samo jest z nieruchomościami konsularnymi, choć reguluje to inna konwencja – Konwencja wiedeńska o stosunkach konsularnych przyjęta w Wiedniu 24.09.1963r.
Pomimo, że właścicielem nieruchomości użytkowanych do celów misji dyplomatycznej może być państwo wysyłające, to obowiązuje prawo państwa przyjmującego.
Czym innym jest bowiem obowiązujące prawo na terenie państwa przyjmującego a czym innym nietykalność oraz immunitet sądowy i egzekucyjny, zapewnione przez Konwencję wiedeńską.
Przykładem może być konieczność uzyskania od organów budowlanych państwa przyjmującego pozwolenia na budowę budynku ambasady.
Wynika to z faktu, że teren misji dyplomatycznej – przykładowo niech to będzie ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Wiedniu – nawet jeśli jest to nieruchomość będąca własnością Skarbu Państwa RP, nie stanowi terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Jest to terytorium państwa przyjmującego ze wszystkimi tego konsekwencjami w zakresie obowiązywania prawa pracy, prawa budowlanego, prawa cywilnego, prawa podatkowego, prawa karnego i innego.
Nietykalność misji dyplomatycznej oraz immunitet sądowy i immunitet egzekucyjny nie zwalniają z konieczności przestrzegania prawa państwa przyjmującego.
Lecz wyegzekwowanie przestrzegania prawa państwa przyjmującego to zupełnie inna historia.
Immunitet dyplomatyczny chroni teren misji dyplomatycznej przed wkroczeniem na przykład funkcjonariuszy policji.
Nie można skutecznie pozwać przed sąd ambasadora ani członka personelu misji dyplomatycznej z powodu braku jurysdykcji państwa przyjmującego.
Nie można też prowadzić egzekucji do mienia misji dyplomatycznej z uwagi na immunitet egzekucyjny.
Zatem wymuszenie przestrzegania prawa państwa przyjmującego na terenie misji dyplomatycznej jest bardzo trudne a często niewykonalne.
Tekst i zdjęcia Przemysław Ostrzyżek
