OGLĘDZINY SĄDOWE

Oględziny to urzędowe oglądanie kogoś lub czegoś. 

Czasem lepiej aby sąd obejrzał jakąś rzecz czy miejsce.

Na przykład miejsce wypadku na terenie budowy albo dźwig budowlany którego obejrzenie jest istotne aby ustalić stan techniczny. 

Oględziny potocznie nazywane są „wizją lokalną”, co dość dobrze oddaje istotę oględzin.

Można też spotkać się z określeniem „naocznia sądowa” ale to termin bardzo archaiczny i niemalże  zapomniany. 

Oględziny to badanie osób, jakiegoś miejsca lub rzeczy i takie badanie może być przeprowadzone nie tylko przez oglądanie, czyli za pomocą zmysłu wzroku, ale także za pomocą słuchu, dotyku, powonienia czy smaku. 

Przedmiotem oględzin może być zatem każda istniejąca rzecz, miejsce lub osoba. 

Oględziny mogą dotyczyć także zwierząt, ponieważ w rozumieniu prawa cywilnego są one rzeczą. 

Dokument też jest rzeczą, ale nie podlega oględzinom ponieważ dowód z dokumentu jest odrębnie uregulowany. 

Lecz gdy chodzi o jakieś cechy zewnętrzne dokumentu, cechy nośnika na jakim został sporządzony, to przeprowadza się oględziny dokumentu. 

Dowód z oględzin może być przeprowadzony na sali rozpraw w gmachu sądu, jak i poza gmachem sądu, w określonym miejscu – na jakiejś drodze, placu czy we wnętrzu budynku. 

Jeśli przedmiot oględzin da się dostarczyć do sądu, to oględziny przeprowadza się na sali rozpraw. 

A jeśli nie da się dostarczyć, to poza gmachem sądu. 

Może być sytuacja, że nie posiadasz przedmiotu oględzin, lecz ktoś inny jest w jego posiadaniu. 

W tej sytuacji ta osoba ma prawny obowiązek ułatwić dostęp do przedmiotu oględzin. 

I tylko z ważnych przyczyn ta osoba może domagać się zaniechania oględzin.

Lecz te przyczyny, czy istotnie są ważne czy nie są, podlegają ocenie sądu który może ukarać grzywną osobę która bezzasadnie nie udostępnia przedmiotu oględzin. 

Oględziny mogą być przeprowadzone przez sąd z udziałem bądź bez udziału biegłych.

Z udziałem biegłych sąd przeprowadza oględziny wtedy gdy są potrzebne wiadomości specjalne po to, aby prawidłowo zarejestrować spostrzeżenia wynikające z tych oględzin. 

Sąd może też zlecić wydanie opinii przez biegłego po uprzednim zapoznaniu się przez biegłego z określoną rzeczą czy miejscem. 

Wtedy biegły udaje się do określonego miejsca w celu dokonania oględzin, a dopiero potem sporządza opinię. 

Jest to częste w sprawach dotyczących robót budowlanych, kiedy biegły inżynier do spraw budownictwa lądowego musi zapoznać się ze stanem robót, jakością ich wykonania albo po to, aby sporządzić kosztorys. 

Może to być biegły kartograf który z oględzin jakiejś nieruchomości sporządzi plan lub mapę. 

Podczas oględzin biegły pełni rolę pomocnika sędziego.

Obowiązkiem biegłego jest wskazanie na istotne lub specjalne cechy oglądanego przedmiotu lub miejsca i udzielanie sędziemu pomocy w prawidłowym i precyzyjnym sformułowaniu opisu przedmiotu oględzin. 

Udział biegłych w oględzinach wiąże się z kosztami. 

Jeśli to ty zgłosiłeś wniosek o dopuszczenie dowodu z oględzin z udziałem biegłych, to sąd wezwie do uiszczenia zaliczki na koszty udziału biegłych, która będzie rozliczona w końcowym rozstrzygnięciu o kosztach postępowania. 

Jeśli sprawę wygrasz, to przeciwnik będzie musiał kwotę zaliczki zwrócić. 

Zatem na koszty procesu, jakie trzeba ponieść, składają się nie tylko opłata sądowa od pozwu oraz wynagrodzenie prawników, ale także wszelkie inne koszty, takie jak wynagrodzenie biegłych za sporządzenie opinii, ich udział w oględzinach, stawiennictwo do sądu, wydatki. 

Tekst i zdjęcia Przemysław Ostrzyżek