PODZIAŁ GOSPODARSTWA ROLNEGO
Przepisy dotyczące gospodarstw rolnych są tak skonstruowane, aby zminimalizować dzielenie na dwa lub więcej mniejszych gospodarstw.
Czym zatem jest gospodarstwo rolne?
Jest to rodzaj przedsiębiorstwa którego zasadniczym i głównym składnikiem są grunty rolne.
Może istnieć takie gospodarstwo które nie ma budynków gospodarczych ani nawet inwentarza.
Lecz kiedy nie ma gruntów rolnych, to nie ma gospodarstwa.
Jest jeszcze druga cecha która wskazuje na to, że mamy do czynienia z gospodarstwem rolnym.
To zdolność do prowadzenia działalności rolniczej, choćby tylko potencjalna.
To znaczy, że gospodarstwo nie musi być w ruchu a grunty rolne nie muszą być faktycznie uprawiane.
Wystarczy że jest taka możliwość.
Jest szereg przeszkód prawnych które „zniechęcają” do fizycznego podziału.
Najważniejszym powodem poważnie utrudniającym podział to sprzeczność podziału z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej.
Decyduje o tym sąd po zasięgnięciu opinii biegłych.
Bierze się pod uwagę obszar gruntów rolnych, rodzaje użytków i nieużytków, klasy gruntów, inwentarz.
Grunty leśne także mogą wchodzić w skład gospodarstwa rolnego jeśli istnieje związek gospodarczo-funkcjonalny tych gruntów z gospodarstwem.
Podział nie będzie możliwy jeśli mógłby doprowadzić do całkowitej likwidacji działalności produkcyjnej.
Nawet podupadłe, niezdolne do produkcji rolnej gospodarstwa nie powinny być dzielone, jeśli jest perspektywa że jeden ze współwłaścicieli dysponuje środkami i umiejętnościami aby podjąć działalność rolniczą.
Istotnym ograniczeniem jest określenie minimum obszarowego dla gospodarstwa rolnego, jakim jest powyżej 1 ha gruntów rolnych będących użytkami rolnymi.
Nie wlicza się do tego minimum obszaru siedliska.
Jeśli nie można dokonać fizycznego podziału gospodarstwa na dwa lub więcej mniejszych, to jest możliwe przyznanie gospodarstwa jednemu ze współwłaścicieli.
Pozostali współwłaściciele otrzymają wtedy spłaty a wysokość spłat określi sąd.
Możliwy jest też tak zwany podział cywilny.
Polega na sprzedaży gospodarstwa rolnego w całości.
Jest to możliwe w dwóch przypadkach:
- jeśli współwłaściciele zgodnie wyrażą taką wolę, albo
- jeśli żaden z nich nie zgodzi się na przyznanie mu gospodarstwa.
Zatem przepisy preferują utrzymanie gospodarstwa rolnego w całości.
Jeśli fizyczny podział na dwa lub więcej samodzielnych gospodarstw byłby sprzeczny z zasadami prawidłowej gospodarki, to gospodarstwo zostanie przyznane jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłat pozostałych, albo zostanie dokonany podział cywilny, czyli sprzedaż gospodarstwa w całości.
Tekst i zdjęcia Przemysław Ostrzyżek
