ARESZT CYWILNY
Świadek może być ukarany aresztem przez sąd cywilny w trzech przypadkach:
- w razie nieuzasadnionej odmowy zeznań
- w razie nieuzasadnionej odmowy złożenia przyrzeczenia
- w razie nieuzasadnionej odmowy odpowiedzi na pytanie.
W sprawach cywilnych areszt nie może przekraczać jednego tygodnia i wykonuje się go na podstawie przepisów kodeksu postępowania karnego.
Zatem areszt zarządza sąd cywilny a samo wykonanie aresztu podlega przepisom procedury karnej.
Natomiast areszt świadka w sprawach karnych może trwać nawet 30 dni.
Każdy z trzech przypadków nieuzasadnionego zachowania się świadka w sprawie cywilnej jest oceniany przez sąd pod kątem uprawnienia świadka do odmowy składania zeznań czy odmowy odpowiedzi na pytanie.
Gdy sąd uzna że świadek nie może korzystać z przepisów pozwalających na odmowę składania zeznań lub odpowiedzi na pytanie, a zatem, że zachowanie świadka jest nieuzasadnione, to ukarze świadka grzywną.
Areszt bowiem nie jest obligatoryjny.
Dopiero gdy nic innego na świadka już „nie działa” a zeznanie jest istotne w sprawie, to sąd może, choć nie musi, zdecydować się na areszt.
Aresztowanie świadka jest karą fakultatywną, która może być wymierzona obok kary grzywny. Gdy grzywna nie spełnia swojego celu i świadek nadal zachowuje się w sposób nieuzasadniony – odmawia zeznań, odpowiedzi na pytanie, czy złożenia przyrzeczenia, i pomimo pouczenia świadka przez sędziego o możliwości ukarania aresztem oraz po wysłuchaniu obydwu stron procesu co do tej sytuacji i zasadności zastosowania aresztu, sąd może zastosować areszt.
Świadek jest uprzedzony o możliwości zastosowania wobec niego aresztu.
Strony procesu mogą wypowiadać się w kwestii zasadności zastosowania takiej kary.
Zarządzenie aresztu jest więc ostatecznością, która nie ma na celu nałożenia kary dla samej kary, lecz zmuszenie opornego świadka do złożenia zeznań, udzielenia odpowiedzi na pytanie lub złożenia przyrzeczenia.
Może się zdarzyć że świadek został ukarany zarówno karą grzywny, jak i aresztem.
Skoro celem aresztu nie jest tylko ukaranie lecz przymuszenie świadka do właściwego zachowania się, to jeśli świadek jednak zdecyduje się zeznawać, czy złożyć przyrzeczenie, sąd areszt uchyli. Tak samo sąd uchyli areszt jeśli sprawa zakończy się w instancji w której dopuszczony został dowód z przesłuchania tego świadka.
Na zarządzenie aresztowania świadka przysługuje zażalenie do sądu II instancji.
Radca Prawny Przemysław Ostrzyżek
