ZASADA HIERARCHII PRZETWARZANIA ODPADÓW
Odpady powinny być przetwarzane w miejscu ich powstania.
Jeśli nie jest to możliwe, to przekazuje się je do najbliżej położonych miejsc przetwarzania.
Chodzi o przetwarzanie polegające na odzyskiwaniu lub unieszkodliwianiu odpadów, na które składają się:
- wszystkie procesy prowadzące do użytecznego ich zastosowania w celu zastąpienia innych materiałów;
- wszystkie procesy niebędące odzyskiem, nawet jeśli ubocznie dochodzi do odzysku substancji lub energii.
Procesami odzysku są przykładowo:
- wykorzystanie odpadów jako paliwa
- wykorzystanie substancji organicznych (np. biogazownie)
- powtórna rafinacja olejów;
- odzyskiwanie składników z katalizatorów
- regeneracja kwasów lub zasad
- obróbka powierzchni ziemi przynosząca korzyści dla rolnictwa lub poprawę stanu środowiska.
Z kolei procesami unieszkodliwiania mogą być:
- umieszczanie na składowiskach, w gruncie lub na powierzchni ziemi
- biodegradacja, czyli przetwarzanie w glebie i w ziemi
- wpompowywanie do odwiertów, naturalnych komór, czyli głębokie zatłaczanie
- odprowadzanie do mórz i oceanów
- trwałe składowane w kopalniach, np. w pojemnikach.
Postępowanie z odpadami musi się odbywać według określonej hierarchii:
1) Zapobieganie powstawania odpadów, co oznacza zastosowanie takich środków, aby zmniejszyć ich ilość.
Może to być wydłużenie żywotności, przydatności do użytku, ponowne wykorzystanie, zmniejszenie zawartości substancji szkodliwych itp.
2) Przygotowanie do ponownego użycia, co oznacza sprawdzenie, czyszczenie lub naprawę całości lub części produktów w taki sposób, aby mogły być wykorzystane ponownie.
3) Recykling, czyli odzysk, co polega na ponownym przetwarzaniu na produkty, materiały lub substancje.
Ponowne przetwarzanie materiału organicznego to recykling organiczny, polegający na obróbce tlenowej, w tym kompostowaniu, lub obróbce beztlenowej odpadów ulegających rozkładowi biologicznemu.
4) Inne procesy odzysku – chodzi o jakikolwiek proces prowadzący do użytecznego zastosowania odpadów przez zastąpienie nimi innych materiałów.
Mogą to być także procesy przygotowywania do spełnienia określonej funkcji, przydatnej w danym zakładzie lub ogólnie w gospodarce.
5) Unieszkodliwianie, czyli procesy które nie są odzyskiem.
Unieszkodliwianie to ostatni w hierarchii sposób postępowania z odpadami, gdy nie ma możliwości innego postępowania.
Naruszenie zasady bliskości w pewnych warunkach jest wykroczeniem zagrożonym karą aresztu albo grzywny.
Z kolei naruszenie zasady hierarchii może skutkować wydaniem przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska decyzji o wstrzymaniu działalności posiadacza odpadów.
Chodzi o niewysegregowanie odpadów nadających się do odzysku spośród odpadów przeznaczonych do unieszkodliwiania.
Tekst i zdjęcia Przemysław Ostrzyżek
